De geschiedenis van de Akerslootse familie KROM    

14.   DITJES EN DATJES      

14.1   VERKLARING VAN DE NAAM KROM

In het jaar 1700 duikt plots de naam Krom in onze familie op. Dirk Jansz heeft de naam gekozen, maar heeft hij de naam ook zelf bedacht? Was Krom zijn scheld- of bijnaam? Misschien had hij een lichamelijke afwijking, of was hij door het zware boerenwerk krom gegroeid. Het laatste lijkt mij het meest voor de hand liggen. In ieder geval kozen veel mensen in die tijd een achter­naam die iets vertelde over hoe hun lijf eruit zag. Voorbeelden hiervan zijn de namen Groot, Klein, Oud, de Jong, de Lange, Kort, Mooy, Kaal, Zwart, de Wit, Sterk, Min, Regtop, en dus ook Krom.  

In een gedicht van Henk Tol kwam ik de volgende regel tegen: “Van morgenstond tot avondschemer, zwoegt het volk de ruggen krom.” Dirk Jansz zal ongetwijfeld ook tot dit volk behoord hebben.  

14.2   DE VOORNAMEN

Vanaf Generatie I tot en met Generatie VIII komen er in de familie Krom 41 personen voor. Opvallend is het dat er bijna twee keer zoveel mannen (jongens) als vrouwen (meisjes) voorkomen. Van het mannelijk geslacht komen er immers 26 voor, van het vrouwelijk geslacht 15.

Bij de voornamen van de 26 mannen valt op, dat er 3 namen zijn, die heel vaak gebruikt worden, namelijk de namen Jan, Dirk en Jacob. Bij de vrouwen komen de namen Maartje en Grietje het vaakst voor.  De complete “ranglijsten” zien er als volgt uit:  

14.3   DE GEMIDDELDE LEEFTIJD

Van 37 van de 41 Krommen uit de eerste acht generaties zijn de geboortedatum en de overlijdensdatum bekend. Hiermee heb ik de gemiddelde leeftijd uitgerekend. Deze komt op 43 jaar. De Krommen werden over het algemeen dus niet echt oud.

10 van de 37 Krommen stierven echter al voordat de leeftijd van 10 jaar bereikt werd. Dit drukt de gemiddelde leeftijd uiteraard behoorlijk. 

De oudste Krom tot nu toe was Jaap Krom (1887-1984). Hij werd 96 jaar oud. Nummer twee in leefijd werd Jaap z’n broer Jan (1890-1980). Hij werd 89. Hun moeder, Steintje Tiebie, werd ook behoorlijk oud. Zij werd 94. Maar zij "telt niet mee", ze was immers geen "echte" Krom.

14.4   TWEELINGEN

Nu iets over tweelingen in de familie Krom. Ik ben tot nu toe vijf tweelingen tegengekomen in de familie (inclusief de zijtakken). Opvallend is misschien wel, dat alle vijf bestaan uit twee meisjes of twee jongens. "Gemengde" tweelingen heb ik niet aangetroffen.

De oudste tweeling werd geboren op 22-12-1736 in Akersloot. Hun namen waren Catharina (Trijntje) en Cornelia (Neeltje). Hun ouders waren Jacob Krom en Trijntje Jans Groen/Butter. Trijntje en Neeltje zijn beiden zeer jong gestorven, respectievelijk op 3- en 4-jarige leeftijd.

De volgende tweeling bestaat uit Willem en Jacob Krom. Zij zijn geboren in Akersloot op 18-3-1779. Ze zijn kinderen uit het eerste huwelijk van Pieter Krom (met Ermpje Wulbertz van Duyn). Willem overlijdt op 17-jarige leeftijd, Jacob vestigt zich later in Castricum en overlijdt daar op de leeftijd van 51 jaar.

Bij Jacob is een nieuwe tak aan de stamboom ontsprongen, een tak met nazaten in Castricum, Heiloo, Limmen en omgeving. In deze tak komen twee tweelingen voor. Grietje en Marijtje werden geboren op 25-4-1882 en stierven beiden op zeer jonge leeftijd, ze werden 6 en 10 maanden oud. De andere tweeling uit deze tak is die van Wulbert en Jan Krom, geboren in Limmen op 11-4-1879. Deze heren zijn beiden getrouwd en zullen inmiddels ongetwijfeld zijn overleden.

De laatste tweeling betreft kinderen van Jan Krom en Marie (Mie) Verduin. De geboorte van deze tweeling is waarschijnlijk zeer moeizaam verlopen. Het eerste kind was van het vrouwelijk geslacht en werd “levenloos” geboren op 20-3-1916 “des namiddags te half vijf ure”. In de overlijdensacte wordt de naam van dit kind niet vermeld. Volgens overlevering moet dit meisje echter Grietje geheten hebben. Pas anderhalve dag later, op 22-3-1916 “des voormiddags te half vijf ure”, werd zusje Stien geboren. Stien is 66 jaar oud geworden. 

Dan nog dit: Van de 10 kinderen die hierboven vermeld staan, werden er slechts 4 volwassen, de anderen stierven voortijdig.  

14.5   KINDERSTERFTE

In de voorgaande eeuwen was de kindersterfte, zoals hiervoor al vermeld werd, een verschijnsel dat (uiteraard) veel vaker voorkwam dan in onze tijd. Vooral bij de kinderen en de klein­kinderen van Jacob Dirkse (Generatie III) kwam kindersterfte veelvuldig voor. Jacob kreeg 15 kinderen, 6 ervan stierven op jonge leeftijd. Vooral de winters van 1739, 1740 en 1741 moeten voor Jacob en zijn vrouw rampseizoenen geweest zijn. In januari 1739 overlijdt zoon Cornelis (4 jaar), in december 1739 overlijdt Lijsbeth van (1 jaar), in december 1740 over­lijdt Trijntje (3 jaar) en wederom in december, nu in het jaar 1741, overlijdt Neeltje (4 jaar). Ook van Jacobs kleinkinderen sterven er velen reeds op veel te jonge leeftijd. Bij zoon Jan sterven 6 van de 9 kinderen, bij Klaas 4 van de 6, bij Pieter 5 van de 8, bij Sijmen 2 van de 4 en bij Thijs tenslotte maar liefst 4 van de 5. In veel gezinnen stierven dus meer kinderen, dan dat er volwassen werden.  

14.6   HET GELOOF

De leden van de familie Krom (Generatie II tot en met VIII) zijn allen rooms-katholiek geweest. Ze werden allen gedoopt, trouwden "voor de kerk" en kregen, op een enkele uitzondering na, een katholieke begrafenis.

Hieronder volgt een tekening van de zogenaamde "Schuurkerk" uit Akersloot. In deze kerk zijn vele Krommen gedoopt en getrouwd. De kerk, gebouwd in 1633 door pastoor Stenius, op de plaats waar nu de begraafplaats "De Overtuin" gevestigd is, mocht niet het uiterlijk van een kerk hebben, vandaar de naam "Schuurkerk". De kerk werd ook wel "Schuilkerk" genoemd vanwege het verbod tot openbare uitoefening van de katholieke godsdienst in die tijd. Het torentje met klokje werd aangebracht in 1825. De kerk werd gesloopt in 1868.

Jan en Grietje uit Generatie V werden hoogstwaarschijnlijk wel in Akersloot geboren, maar niet door een Akerslootse pastoor gedoopt. Zij werden gedoopt in Heemskerk. (Waarschijnlijk is de oorzaak hiervan het feit dat niet alle pastoors bij de bevolking in goede aarde vielen, zoals bijvoorbeeld de zogenaamde jansenisten.)

Jan Krom, het zwarte schaap van de familie, werd zoals eerder vermeld, niet op een katholieke begraafplaats ter aarde besteld, maar op de algemene begraafplaats van Uitgeest. Ongetwijfeld zal zijn doodsoorzaak de reden geweest zijn voor het feit dat hij niet in “gewijde” aarde is begraven.  

Bij drie Krommen zijn de gegevens m.b.t. het begraven worden zeer tegenstrijdig te noemen. Het gaat hier om Guurtje Krom-Spaans, overleden in 1880, haar dochter Guurtje, overleden in 1885 (Guurtje werd 39 jaar oud en is op haar laatste verjaardag ingekleed als lid van de Derde Orde van de Heilige Franciscus. Bij haar bediening heeft zij, volgens haar bidprentje, de kloostergelofte afgelegd.) en haar zoon Arie, overleden in 1904. Volgens het “Register van begravenen 1880-1909 op de Algemeene Begraafplaats” (uit het Gemeente Archief) werden de drie begraven op de "Algemeene Begraafplaats" in de respectievelijke grafruimten 120, 94 en 88.  Toevallig zijn van alle drie de bidprentjes bewaard gebleven. Volgens deze prentjes echter zijn alle drie begraven op het R.K. Kerkhof te Akersloot. Op de plattegrond van het katholieke kerkhof (aangelegd in 1869) wordt in ieder geval ook de plaats van het graf van Arie Krom aangegeven.   

14.7   HET ZIJDEN DRAADJE

In de 19e eeuw veranderde de tak van de stamboom van de Akerslootse familie Krom in een zijden draadje. Bijna kwam er aan de tak een einde. Jan Krom, uit Generatie V en geboren in 1770, was al 43 jaar oud toen hij in Heiloo in het huwelijk trad met een nog heel jonge dame. Ze heette Antje Blom, was 21 jaar oud en afkomstig uit Heiloo. Ze trouwden op 9 januari 1814. Twee maanden later (!) werd hun zoon Dirk geboren. Dirk zou enigst kind blijven.

Het zijden draadje moest het ook in de volgende generatie nog even volhouden. Dirk kreeg vervolgens  immers wel 5 kinderen, 3 dochters en 2 zonen, maar een van de twee zonen, Jan, bleef vrijgezel. De andere zoon, Arie, was dus heel belangrijk voor het voortbestaan van onze tak van de familiestamboom. Arie kreeg maar liefst 6 zonen, 4 ervan werden volwassen. Deze vier hebben er vervolgens voor gezorgd, dat de familie Krom waarschijnlijk nog heel lang in Akersloot en omstreken zal voortleven.

Overigens staat in de geboorteakte van Dirk (Generatie VI) iets vreemds. Als vader Jan zijn eigen naam moet opgeven, is hij waarschijnlijk zo ontdaan (of nerveus), dat hij dit doet met de naam Dirk (de naam van zijn zoon en van zijn vader). Hij ondertekent zelfs ook nog met: Dirk Krom. Deze vreemde geschiedenis komt aan het licht, wanneer zoon Dirk in 1842 trouwt met Guurtje Spaans. In de huwelijksakte van deze twee staat vermeld dat vader Jan indertijd abusievelijk zijn naam verkeerd had opgegeven.  

14.8   GROOT FEEST IN 1762

Op 23 januari van het jaar 1762 was het in het huis van Jacob Dirkse waarschijnlijk wel een erg groot feest. Maar liefst drie van zijn kinderen traden die dag voor de kerk in het huwelijk. Zoon Dirk trouwde met Aaltje Smit uit Sint Pancras, zoon Jan met Barbara Captein en dochter Maartje met Dirk Wulbertz uit Egmond. Het burgerlijk huwelijk van deze bruidsparen vond twee weken later plaats.  

14.9   VERDRIET IN 1766

Vier jaar later is er minder reden tot feestvieren ten huize van Jacob Dirkse. Jacob immers sterft op 6 juni van dat jaar. In het “begraafboek” staat hierover het volgende: "6 junij 1766 geeft Roelof Janze Wiering aan het lijk van Jacob Dirksz ten huijze van Jan Coedijk in de Schermeer onder de vierde classis". Jacob is dus gestorven in de Schermer, terwijl hij toch woonachtig was op Starting in Akersloot. Wat deed hij dan in de Schermer? Was hij daar op doorreis? Was hij daar aan het werk en is hij daar onwel geworden? Of was er misschien sprake van een ongeval?

Vier dagen later is er in ieder geval wel sprake van een tragisch ongeval met een familielid. Dirk, de zoon van Jacob Dirkse, ook wonend op Starting, doet op die dag aangifte van de dood van zijn 3-jarig zoontje dat toevallig ook Jacob Dirkze heette. Kleine Jacob is door verdrinking om het leven gekomen. In het “begraafboek” staat precies onder de hierboven genoemde aantekening over de dood van (opa) Jacob het volgende: "10 junij 1766 geeft Dirk Crom aan het verdronken lijk van zijn kint gen.t Jacob Dirkze op Prodeo". Hoogstwaarschijnlijk is kleine Jacob verdronken in de Startingervaart. Vader Dirk woonde immers naast het Dorpstet op Starting.